Czerwiec 2021: Łódzki artysta, Marcelo Zamenhoff (właść. Piotr Wygachiewicz) podczas 20. edycji Fotofestiwalu w Łodzi prezentuje wystawę „Archiwum Regresywne”. Obejmuje ona serię zdjęć zatytułowaną „Wagina Polska”. Fotografie ukazują kobiece narządy płciowe w zestawieniu z innymi fotografiami przedstawiającymi m.in. św. Jana Pawła II, zmarłego tragicznie prezydenta Lecha Kaczyńskiego, prezydenta Bronisława Komorowskiego, Matkę Boską oraz model samolotu. Prezentacja wywołuje silne protesty prawicowych polityków, którzy składają zawiadomienia do prokuratury: „Sprawa zaczęła się 18 czerwca 2021 r., kiedy na teren wystawy weszła policja i «zaaresztowała» obrazy. Zawiadomienie złożyła m.in. aktywistka, polityczka i była kandydatka na urząd prezydenta miasta Łodzi Agnieszka Wojciechowska van Heukelom” [Grześkowiak 2024].
Kwiecień 2023: Artysta staje przed sądem oskarżony o obrazę uczuć religijnych z art. 196 kk. Oskarżycielką posiłkową w procesie Zammenhofa jest Wojciechowska van Heukelom. Grono pokrzywdzonych poszerza się.
14 września 2023: Sąd Okręgowy w Łodzi wydaje wyrok w sprawie. Orzeka, że artysta jest winny, ale zawiesza warunkowo postępowanie na okres dwóch lat. Ponadto sąd uznał, że pokrzywdzona jest tylko jedna osoba (wg prokuratury: kilka) – na rzecz tej właśnie osoby Zammenhoff zostaje zobowiązany do zapłaty tysiąca złotych. Artysta ma też przeprosić pokrzywdzoną i zwrócić 2 tysiące złotych kosztów procesowych. „Uzasadniając nieprawomocny wyrok w Sądzie Okręgowym sędzia Tomasz Krawczyk przyznał, że w ramach zapisów prawnych miała tu miejsce kolizja między wolnością artystyczną a wolnością religijną. Niemniej doszło do obrazy uczuć religijnych i znieważenia symboli narodowych. Zdaniem sędziego, oskarżony był przekonany, że jako artyście wolno mu więcej. <Nie, nie wolno mu więcej> – zaznaczył sędzia Krawczyk i przyznał, że oskarżony powinien uprzedzić widza, że jego ekspozycja <Wagina polska> może obrażać uczucia religijne”. Obie strony kwestionują wyrok: wg prokuratury artysta powinien zostać ukarany surowiej, Zammenhoff uważa, że jako artysta jest niewinny [Pierzchała 2024].
13 lutego 2024: Przed Sądem Apelacyjnym w Łodzi rozpoczyna się proces w trybie odwoławczym.
19 kwietnia 2024: Sąd Apelacyjny podtrzymuje wyrok sądu pierwszej instancji, zwalnia jednak artystę z ponoszenia kosztów sądowych.
Komentarze
Marcelo Zammenhoff nie czuje się winny i dąży do kasacji wyroku: „Nie wyobrażam sobie, by ta sprawa nie została umorzona. W tym momencie czuję się, jak przestępca, choć kompletnie nie czuję się winnym” [Grześkowiak 2024].
Agnieszka Wojciechowska van Heukelom kandydowała w 2023 roku w wyborach parlamentarnych z łódzkiej listy partii Prawo i Sprawiedliwość: „Po ogłoszeniu wyroku zapowiedziała, że jeśli zostanie posłanką, zajmie się zaostrzeniem prawa w zakresie obrazy uczuć religijnych i symboli państwowych” [Redakcja 2024].
