Witajcie w życiu, reż. Henryk Dederko

(1997-2014)

Dobra osobiste

Interes publiczny

prawo do wizerunku

wolność słowa

zabezpieczenie powództwa

Film

19-22 listopada 1997: Podczas łódzkiego Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” Grand Prix „Biała Kobra” zdobywa film Witajcie w życiu w reżyserii Henryka Dederko, psychologa z wykształcenia. Film, wyprodukowany w Contra Studio na zlecenie telewizji publicznej, przedstawia w krytycznym świetle firmę Amway specjalizującą się w sprzedaży kosmetyków poprzez sieć przedstawicieli. W filmie wykorzystano nagrania dokumentalne (m. in. o swoich doświadczeniach opowiadają pracownicy) połączone z inscenizowanymi scenkami ilustrującymi metody działania firmy. Amway występuje z powództwami prawnokarnym domagając się zakazu rozpowszechniania filmu. Sąd w ramach zabezpieczenia powództwa zakazuje emisji filmu w TVP.

Czerwiec 1999: Wyrokiem sądu I instancji twórcy filmu – reżyser Henryk Dederko i producent Jacek Gwizdała – zostają uniewinnieni od wszystkich zarzutów. Firma Amway wnosi apelację.

Grudzień 1999: Sąd Okręgowy, który rozpatrzył apelację Amwaya, decyduje o przekazaniu sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

Kwiecień 2003: Sąd Rejonowy w Łodzi uznaje, że twórcy filmu dopuścili się pomówienia wobec firmy Amway. Decyduje o warunkowym umorzeniu postępowania karnego na rok. 

Grudzień 2003: Sąd Okręgowy w Łodzi umarza proces karny z powodu przedawnienia.

Maj 2004: Firma Amway składa powództwo cywilnoprawne przeciw twórcom filmu. Sąd Okręgowy w Warszawie oddala pozew, uznając, że film jedynie krytycznie ocenia „dążenie do sukcesu za wszelką cenę” i powstał w interesie społecznym. 

Październik 2005: Sąd Apelacyjny uznaje apelację Amway i zmienia wyrok Sądu Okręgowego, stwierdzając, że film wytwarza negatywny obraz korporacji. Według Sądu Apelacyjnego autora filmu dokumentalnego, tak samo jak i dziennikarza, obowiązuje szczególna staranność przy zdobywaniu materiałów oraz rzetelna ich prezentacja. Sąd zakazuje TVP emisji filmu, a producentowi nakazuje wystosowanie przeprosin w mediach i wpłatę 10 tys. zł na cel dobroczynny [APŁ 2005].

27 października 2006: Sąd Najwyższy nakazuje przeprowadzenie ponownego procesu w sprawie. Uznaje, że skoro film jest w części dokumentalny, a w części inscenizowany, to nie można go oceniać tak jak materiału dziennikarskiego [PAP/ ss, Film o Amwayu… 2024].

18 grudnia 2012: Sąd Okręgowy w Warszawie orzeka w procesie z powództwa Amway wobec Contra Studio i TVP, że nie można pokazywać filmu z nieprawdziwymi danymi o strukturze dochodów korporacji. Za ich podanie sąd nakazuje producentowi filmu przeprosić Amway na łamach dwóch gazet. Po usunięciu nieprawdziwych danych film może być emitowany.

27 marca 2014: Sąd Apelacyjny w Warszawie prawomocnie orzeka, że producent filmu nie musi przepraszać korporacji za nieprawdziwe dane o podziale jej dochodów. Wyrok staje się prawomocny i kończy postępowanie w sprawie. „Jestem przekonany, że TVP wyemituje ten film” – powiedział dziennikarzom po wyroku SA Jacek Gwizdała, prezes spółki Contra Studio, która na zamówienie TVP wyprodukowała film. PAP ustaliła, że TVP będzie analizować sprawę” [PAP, Jest prawomocny wyrok… 2024].

Komentarze

Producent filmu:

W toku 15 lat, pięciu procesów sądowych i jednej sprawy przed kolegium ds. wykroczeń, Amway Sp. z o.o. Polska nigdy nie przedstawiła danych dotyczących kwestionowanych tu zapisów. Gdyby to były dane nieprawdziwe – żaden problem. Można byłoby przedstawić dane właściwe. W danych bilansowych nie ma wyszczególnionych wpływów z poszczególnych składników korporacji – bo ich być nie mogło [Czapi 2012].

BIBLIOGRAFIA:

 

APŁ, Zakaz emisji filmu o Amwayu, press.pl, 28.10.2005, https://www.press.pl/tresc/2352,zakaz-emisji-filmu-o-amwayu [dostęp 09.09.2024].

 

Czapi, Proces o film „Witajcie w życiu – wyrok 18 grudnia, onet.pl, 3.12.2012, https://kultura.onet.pl/film/wiadomosci/proces-o-film-witajcie-w-zyciu-wyrok-18-grudnia/bwbc2ce [dostęp 17.08.2024]. 

 

PAP/ ss, Film o Amwayu ponownie w sądzie, wprost.pl, 27.10.2006, https://www.wprost.pl/kraj/96315/film-o-amwayu-ponownie-w-sadzie.html [dostęp 05.09.2024].

 

PAP, Jest prawomocny wyrok w sprawie filmu o Amwayu „Witajcie w życiu”, onet.pl, 27.03.2014, https://wiadomosci.onet.pl/jest-prawomocny-wyrok-w-sprawie-filmu-o-amwayu-witajcie-w-zyciu/gq9w4 [dostęp 17.08.2024].