„Reksio to morderca”, rysunkowa krytyka firmy Star Foods

1999-2009

Dobra osobiste

Dozwolona krytyka

Interes publiczny

wolność słowa

Media

16 maja 1999: W „Angorce”, dodatku dla dzieci do czasopisma „Angora”, redakcja publikuje artykuł nawiązujący do kampanii reklamowej prowadzonej przez Star Foods, która w opakowaniach z chipsami umieściła kartoniki z napisem „Reksio to morderca” (Reksio to popularny piesek z serialu animowanego dla dzieci). Artykuł w „Angorce” zostaje opatrzony rysunkiem: widać na nim chłopca trzymającego paczkę chipsów z nazwą „Star Foods” i mówiącego do Reksia: „Nie martw się – też bym był mordercą, gdybym jadł to świństwo!”. Na górze strony ponad rysunkiem widnieje nagłówek o treści: „Polskie dzieci zbulwersowane reklamą chipsów”, poniżej hasło użyte przez Star Foods: „Reksio to morderca”.

2 listopada 1999: Firma Star Foods wnosi przeciwko Mirosławowi Kulisiowi, właścicielowi wydawnictwa Westa Druk oraz Piotrowi Różyckiemu, redaktorowi naczelnemu tygodnika „Angora”, pozew cywilny o ochronę dóbr osobistych. Żądają wystosowania przez pozwanych przeprosin za opublikowanie rysunku bezpodstawnie dyskredytującego produkty firmy. Spółka żąda ponadto zwrotu poniesionych przez siebie kosztów prawnych oraz wpłacenia przez wnioskodawców kwoty 10.000 złotych na cele charytatywne.

28 maja 2001: Sąd Okręgowy w Łodzi rozstrzyga sprawę na korzyść powoda, firmy Star Foods, nakazując pozwanym opublikowanie przeprosin zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie oraz wpłacenie kwoty 10.000 złotych na cele charytatywne. W uzasadnieniu sąd uznaje, że sporny rysunek naruszył dobra osobiste powoda i dyskredytował produkty firmy, a słowa użyte przez wnioskodawców miały jednoznaczny wydźwięk, odwołujący się do niesmaku i odrazy, i były mocno pejoratywne. Ponadto sąd orzeka, że redakcja pisma przekroczyła granicę dopuszczalnej krytyki, zwłaszcza w czasopiśmie przeznaczonym dla dzieci.

Czerwiec 2001: Kuliś i Różycki odwołują się od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi.

21 marca 2002: Sąd Apelacyjny w Łodzi oddala apelację i nakazuje właścicielowi wydawnictwa i redaktorowi naczelnemu zapłacenie na rzecz powoda kwoty 2500 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Sąd Apelacyjny w wydanym orzeczeniu zgadza się w pełni z oceną sądu niższej instancji, że krytyczne stwierdzenie nie dotyczyło stylu reklamy prowadzonej przez Star Foods: określenie produktu firmy „świństwem” z pewnością nie stanowiło krytycznej oceny jej kampanii reklamowej, lecz było nakierowane na sam produkt, markę oraz dobre imię firmy.

12 grudnia 2002: Sąd Najwyższy odmawia rozpatrzenia kasacji wniesionej przez wnioskodawców.

10 czerwca 2003: Kuliś i Różycki składają skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (skarga nr 27209/03).

6 października 2009: ETPC w Strasburgu wydaje wyrok w sprawie przyznając rację skarżącym i uchylając wyroki sądów krajowych. W uzasadnieniu wyroku Trybunał stwierdza:

sądy krajowe nie przywiązały należytej wagi do argumentu wnioskodawców, że satyryczny rysunek stanowił ripostę na niedopuszczalną zdaniem wnioskodawców kampanię reklamową prowadzoną przez Star Foods, która nakierowana była na dzieci. Kampania ta posługiwała się hasłami odnoszącymi się nie tylko do postaci Reksia, ale także do zachowań seksualnych i kulturowych, i to w sposób nieodpowiedni dla dzieci, które stanowiły w tym przypadku wybrany segment rynku. To zaś w sposób oczywisty rodzi kwestie, które stają się ważnym przedmiotem zainteresowania dla opinii publicznej [Sprawa Kuliś i Różycki przeciwko Polsce, Wniosek nr 27209/03].

BIBLIOGRAFIA:

 

Sprawa Kuliś i Różycki przeciwko Polsce, Wniosek nr 27209/03, https://etpcz.ms.gov.pl/etpccontent/$N/990000000000001_I_ETPC_027209_2003_Wy_2009-10-06_001 [dostęp: 08.09.2024].