Polka Walcząca

(2016-2018)

Aktywizm

Nagość

wolność słowa

znieważenie symbolu państwowego

Sztuki wizualne

10 marca 2013: Ulicami Warszawy przechodzi XIV Manifa – coroczna manifestacja organizowana z okazji Dnia Kobiet; tegoroczna, odbywająca się pod hasłem „O Polkę niepodległą”, zwraca uwagę na fakt, że polskie państwo wciąż marginalizuje kobiety i ich realne potrzeby. Na jednym z transparentów niesionym przez Elżbietę Hołoweńko, działaczkę społeczną i artystkę, członkinię partii Zieloni, widnieje przemalowany symbol Polski Walczącej: „do ikonicznej kotwicy artywistka dorysowała dwa kółka – symbole płci męskiej i żeńskiej. Od tego czasu chodziła z tym transparentem na wiele demonstracji” [Wójcik, Szczęśniak 2024].

30 lipca 2014: Prezydent RP Bronisław Komorowski podpisuje Ustawę o ochronie znaku Polski Walczącej.

Czerwiec 2016: Po kolejnej manifestacji, na której pojawia się transparent z przerobionym znakiem „Polski Walczącej” Komendant Rejonowej Policji Warszawa I oskarża trójkę działaczy Partii Zielonych – Elżbietę Hołoweńko, Marcina Krawczyka i Małgorzatę Tracz -–o znieważenie Znaku Polski Walczącej i kieruje do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia wniosek o ich ukaranie.

Październik 2016: W Szczecinie odbywa się „Czarny protest”, podczas którego aktywistka Agata Sikora niesie transparent z przerobionym znakiem „Polski Walczącej”. Policjanci rekwirują transparent. Dariusz Matecki, redaktor portalu prawicowyinternet.pl składa zawiadomienie do policji, informując, że dorysowanie dwóch kropek oraz podpisanie transparentu „Polka Walcząca” było znieważeniem symbolu Polski Walczącej.

– „Zaczęło się od tego, że podszedł do mnie pan z kamerą, który był ubrany na biało. Miał na sobie koszulkę z napisem „Gazeta Wyborcza 20 lat w kłamstwie”. Zapytał, czy wiem, że to, co mam na transparencie, jest nielegalne. Powiedziałam mu, że wiem, ale w ten sposób chcę wyrazić swój sprzeciw” – mówiła w październiku „Wyborczej” Sikora [Mrzygłocka 2024].

21 października 2016: W Kielcach odbywa się „Czarny Protest” w obronie praw kobiet. Jedna z aktywistek, Alina B., niesie transparent z przetworzonym symbolem „Polski Walczącej”. Policja rejestruje jej wizerunek.

Podczas protestu żaden z policjantów ani strażników miejskich nie zwrócił jej uwagi, że znak „Polki Walczącej” narusza prawo [Walczak, Skazana za znak… 2024].

Listopad 2016: Szczeciński Sąd Rejonowy wszczyna postępowanie sądowe przeciwko aktywistce Agacie Sikorze o znieważenie symbolu „Polski Walczącej” poprzez publiczną prezentację transparentu z jego parafrazą, w której w zaokrąglenia znaku zostały wpisane kobiece piersi.

18 lutego 2017: Sąd Rejonowy w Szczecinie uniewinnia Agatę Sikorę od zarzutu znieważenia symbolu „Polska Walcząca” prezentowanym na „Czarnym Proteście” transparentem.

12 maja 2017: Sąd Rejonowy w Kielcach skazuje organizatorkę kieleckiego „Czarnego protestu”, Alinę B. na 2 tys. zł grzywny za dopuszczenie do publicznego znieważenia podczas tej demonstracji znaku Polski Walczącej.

Sędzia Robert Dróżdż przypomniał w uzasadnieniu wyroku, że znak Polski Walczącej jest prawnie chroniony: „To znak, który zgodnie z ustawą, każdy obywatel ma otaczać czcią i szacunkiem. To jest nasz obywatelski obowiązek […]. Nie wolno go używać w sposób dowolny. Podobnie jest w przypadku godła państwowego, znaków czci religijnej” [Sąd: grzywna za… 2024].

Październik 2017: Sąd uniewinnia oskarżonych aktywistów z Partii Zieloni uznając, że zarzutom brak podstaw:

Działacze odwoływali się „do znaku jako do symbolu walki, więc jego deprecjonowanie czy ośmieszanie oznaczałoby jednocześnie, że chcą pomniejszyć rangę swojego przekazu” [Wójcik, Szczęśniak 2024].

Policja składa apelację.

11 października 2017: Sąd Okręgowy w Kielcach w postępowaniu apelacyjnym skazuje Alinę B. na karę 500 złotych grzywny za używanie naklejki „Polki Walczącej” przypominającej prawnie chroniony znak powstańczej kotwicy. „Nie można znieważać świętości w walce światopoglądowej” – uzasadnia wyrok sędzia Bogusław Sędkowski [Walczak, Skazana za znak… 2024].

2 lutego 2018: Prasa donosi, że Robert Dróżdż, sędzia, który skazał Alinę B. za bezprawne posłużenie się znakiem „Polski Walczącej”, został nowym wiceprezesem ds. karnych Sądu Okręgowego w Kielcach [tamże].

22 lutego 2018: Sąd Apelacyjny w Warszawie uniewinnia trójkę aktywistów z Partii Zieloni:

Prawo pozwala na przerabianie symboli narodowych, o ile nie prowadzi to do ich znieważania. Zresztą taki ogólny zakaz przerabiania symboli czyniłby je zakurzonymi eksponatami muzealnymi, a tak mogą zyskiwać nowe życie, wiązać nas z minionymi czasami, nie pozwalając o nich zapomnieć [Wójcik, Szczęśniak 2024].

Komentarz

W sprawie pojawiła się opinia amicus curiae:

W naszej opinii przyjaciela sądu zwróciliśmy uwagę, że nie każde przerobienie symbolu prawnie chronionego jest znieważeniem. Znieważeniem jest przerobienie przybierające obraźliwą formę czy wyrażające pogardę dla symbolu. W tym wypadku trudno mówić, że transparent Polki Niepodległej miał taki charakter [Wójcik, Szczęśniak 2024].

BIBLIOGRAFIA:

 

Mrzygłocka Sonia, Transparent z Polką Walczącą” nie był zniewagą. Młoda kobieta uniewinniona, 18.02.2017,  https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,21389999,transparent-z-polka-walczaca-nie-byl-zniewaga-mloda-kobieta.html [dostęp: 08.09.2024].

 

Sąd: grzywna za znieważenie symbolu Polski Walczącej podczas „czarnego protestu”, 12.05.2017, https://wiadomosci.onet.pl/kielce/sad-grzywna-za-zniewazenie-symbolu-polski-walczacej-podczas-czarnego-protestu/9fje72z [dostęp: 12.09.2024].

 

Walczak Grzegorz, Skazana za znak „Polki Walczącej”. Sąd: „Nie można znieważać świętości”, 11.10.2017, https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,22497205,skazana-za-znak-polki-walczacej-ale-sad-apelacyjny-zmniejszyl.html [dostęp: 12.09.2024].

 

Walczak Grzegorz, Skazał za znak Polki Walczącej, został wiceprezesem kieleckiego sądu, 02.02.2018, https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,22973256,skazal-za-znak-polki-walczacej-zostal-wiceprezesem-kieleckiego.html [dostęp: 12.09.2024].

Wójcik Anna, Szczęśniak Agata, Polka Nie-podległa uniewinniona! Policja przegrała w sądzie. Symbol Polski Walczącej dostał nowe życie”, 22.02.2018, https://oko.press/polka-podlegla-uniewinniona-sad-odrzuca-apelacje-policji-symbol-polski-walczacej-dostal-nowe-zycie, [dostęp: 03.09.2024].