Piołun, spektakl zespołu Teatru Ósmego Dnia

(2012-2014)

prawo autorskie

utwór współautorski

Instytucja kultury

Literatura

Teatr

5 czerwca 2012: „Głos Wielkopolski” informuje, że przed sądem w Poznaniu od pewnego czasu bez rozgłosu toczy się sprawa dotycząca wznowień spektaklu Piołun (1985) przez Teatr Ósmego Dnia, który wystawiał go w kraju i za granicą w latach 2008-2010. Powód, Roman Radomski, były członek „Ósemek” pozwał obecny zespół o naruszenie praw autorskich. „To, że Piołun i inne spektakle były dziełami zespołowymi oznacza, że prawa autorskie mają wszyscy współtwórcy, a nie, że nikt tych praw nie ma” – twierdzi, domagając się przeprosin, zaniechania naruszania jego praw i odszkodowania [Kaźmierczak 2012]. Dyrektorka teatru, Ewa Wójciak, uważa z kolei, że roszczenia są bezpodstawne: „Wtedy była inna sytuacja, tworzyliśmy zespołowo, zrzekaliśmy się indywidualnych praw” [Kaźmierczak 2012].

Czerwiec 2012: Inni byli członkowie zespołu Teatru Ósmego Dnia publicznie przyznają, że obecny zespół instytucji łamie także ich prawa, wystawiając spektakl bez uwzględnienia ich autorstwa. Lech Raczak mówi: „Spektakl Piołun był wznawiany bez mojej wiedzy i zgody. I to pomimo tego, że pisemnie zwróciłem się z zastrzeżeniem w tej sprawie. […] Dochodzi do zawłaszczania całej historii Teatru Ósmego Dnia” [Kaźmierczak 2012]. Lech Jankowski, kompozytor muzyki do spektaklu stwierdza: „Bez zgody wykorzystywano moją muzykę we wznowieniach i nie płacono mi honorariów. Nie dosyć tego, w części spektakli także bez mojej zgody podmieniono muzykę na czyjąś inną. Dotąd nie wystąpiłem do sądu, ale nie wykluczam, że to zrobię” [Kaźmierczak 2012].

27 września 2012: Sąd Okręgowy w Poznaniu nakazuje teatrowi przedstawienie dokumentacji finansowej związanej ze wznowieniem spektaklu.

25 października 2013: Przed ogłoszeniem zakończenia procesu adwokat Radomskiego występuje o tzw. dopozwanie Fundacji Teatru Ósmego Dnia. Wniosek uzasadnia informacjami ujawnionymi w dokumentacji, które sąd otrzymał po poprzedniej rozprawie – wedle nich umowy na poszczególne przedstawienia podpisywał nie teatr, tylko fundacja, która otrzymywała większość zysków. Zdaniem strony pozywającej dokumenty potwierdzają wersję, że teatr świadomie naruszał prawa części autorów, w tym Radomskiego: niektóre umowy zawierały zapisy, że teatr ma pełne prawa autorskie i bierze na siebie odpowiedzialność za wszelkie roszczenia innych osób. Sąd odrzuca wniosek. 

7 listopada 2013: Sąd Okręgowy wyrokiem nieprawomocnym uznaje Teatr Ósmego Dnia winnym złamania praw autorskich, nakazując mu zapłacenie powodowi honorarium (wraz z odsetkami) i zadośćuczynienia oraz zobowiązuje teatr do uzyskiwania zgody Radomskiego na jakiekolwiek dalsze wznowienia Piołunu. Sąd odrzuca żądanie zamieszczenia przeprosin w ogólnopolskich gazetach uznając, że sprawa nie była dostatecznie głośna. Sędzia Iwona Godlewska w uzasadnieniu wyroku mówi: „Nie ulega wątpliwości, że Roman Radomski jest współautorem Piołunu i z tego tytułu przysługują mu prawa majątkowe i osobiste. To, że przedstawienie powstało w wyniku zbiorowej kreacji oznacza, że wszyscy jej uczestnicy mają równorzędne prawa autorskie” [Kaźmierczak 2013]. Tym samym zwraca uwagę, że podobne prawa przysługują pozostałych współtwórcom spektaklu.

13 marca 2014: Ze względu na zastrzeżenia obu stron do wyroku, sprawą zajmuje się Sąd apelacyjny. Pełnomocnik teatru domaga się uchylenia werdyktu. Radomski domaga się zobowiązania do publikacji przeprosin w ogólnopolskich mediach oraz rozszerzenia pozwu na Fundację Teatru Ósmego Dnia.

9 kwietnia 2014: Sąd apelacyjny uznaje Teatr Ósmego Dnia winnym, podwyższając sumę finansowego zadośćuczynienia, ale utrzymując wyrok poprzedniej instancji w kwestii publikacji przeprosin. Sąd wskazuje, że wobec Fundacji Teatru Ósmego Dnia Radomski powinien wytoczyć odrębny proces.

BIBLIOGRAFIA:

 

Kaźmierczak Krzysztof M.,  Teatr Ósmego Dnia łamie prawa autorskie? Pozew w sądzie, GłosWielkopolski.pl, 5.06.2012, https://gloswielkopolski.pl/teatr-osmego-dnia-lamie-prawa-autorskie-pozew-w-sadzie/ar/590149 [dostęp: 27.04.2024].

 

Kaźmierczak Krzysztof M., Teatr Ósmego Dnia złamał prawa autorskie – zapadł wyrok sądu, GłosWielkopolski.pl, 7.11.2013, https://gloswielkopolski.pl/teatr-osmego-dnia-zlamal-prawa-autorskie-zapadl-wyrok-sadu/ar/1036761 [dostęp: 27.04.2024].