Cenckiewicz Sławomir i Gontarczyk Piotr, 
SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii

(2009-2010)

Instytut Pamięci Narodowej

wolność badań naukowych

Historiografia

tajemnica państwowa

Styczeń 2009: prokuratura rozpoczyna postępowanie w sprawie ujawnienia tajemnicy państwowej w książce Sławomira Cenckiewicza i Piotra Gontarczyka SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii. W publikacji znalazły się kopie dokumentów objętych klauzulą tajności, pochodzących z archiwów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. ABW powiadomiła o tym warszawską prokuraturę, która przekazała – ze względu na miejsce zamieszkania i pracy autorów – zawiadomienie do prokuratury gdańskiej. 

Marzec 2009: prokuratura apelacyjna w Gdańsku nakazuje przekazanie sprawy prokuraturze okręgowej w Bydgoszczy. Ma ona ustalić, czy doszło do naruszenia art. 265 par. 1 Kodeksu karnego, który za „ujawnienie lub wbrew ustawie wykorzystanie informacji stanowiących tajemnicę państwową” przewiduje karę od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Kwiecień 2009: o sprawie informują media publiczne. Zastępca Prokuratora Okręgowego w Gdańsku, Ryszard Paszkiewicz, oświadcza: „Po analizie materiałów zdecydowaliśmy się na wszczęcie śledztwa w sprawie ujawnienia tajemnicy państwowej w książce SB a Lech Wałęsa. Przyczynek do biografii. Nie mogę ujawnić o jakie dokumenty chodzi, bo postępowanie jest objęte tajemnicą” [Wójcik 2009]. Również bydgoska prokuratura odmawia podania szczegółów, powołując się na klauzulę tajności postępowania. Współautor książki, Sławomir Cenckiewicz, stwierdza, że to „zamach na wolność badań naukowych” [Gmyz 2009].

Kwiecień-listopad 2009: trwa postępowania wyjaśniające. Prokuratura rezygnuje z przesłuchania Cenckiewicza ze względu na jego dłuższy pobyt w USA i wyczerpujące zeznania drugiego autora, Piotra Gontarczyka, przesłuchanego w charakterze świadka.

Grudzień 2009: prokuratura umarza śledztwo, uznając, że w przypadku dwóch dokumentów informacje w nich zawarte nie były już objęte klauzulą niejawności, a dane zawarte w trzecim dokumencie (który nie miał zniesionej klauzuli niejawności) zostały upublicznione przed wydaniem książki.

Marzec 2010: Prokuratura Apelacyjna w Gdańsku uznaje, że konieczne jest przesłuchanie drugiego z autorów, w związku z czym nakazuje wznowienie śledztwa.

Czerwiec 2010: zakończenie wznowionego śledztwa. 

BIBLIOGRAFIA:

 

Gmyz Cezary, Cenckiewicz i Gontarczyk pod lupą prokuratora, rp.pl, 23.04.2009, https://www.rp.pl/kraj/art7724631-cenckiewicz-i-gontarczyk-pod-lupa-prokuratora [dostęp 29.04.2024].

 

Wójcik Krzysztof, Gdański historyk ujawnił tajemnicę państwową?, trójmiasto.pl, 22.04.2009, https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Gdanski-historyk-ujawnil-tajemnice-panstwowa-n32525.html [dostęp: 29.04.2024].