Bala Krystian, Amok

(2003-2007)

Morderstwo

pisarz/ pisarka

tekst kultury jako poszlaka

Literatura

Grudzień 2000: z Odry zostaje wyłowione ciało Dariusza Janiszewskiego, właściciela wrocławskiej agencji reklamowej, którego zaginięcie rodzina zgłosiła policji w listopadzie 2000 roku. Sekcja wykazuje, że przed śmiercią mężczyzna był głodzony i torturowany, a później został skrępowany liną w tzw. nietypową kołyskę uniemożliwiającą pływanie i wrzucony do Odry. Śledztwo z powodu niemożności ustalenia sprawcy zostaje umorzone.

Styczeń 2003: wydawnictwo Croma publikuje powieść Krystiana Bali Amok, która wzmiankuje zbrodnię popełnioną przez głównego bohatera, Chrisa B. Powieść wzbudza liczne (zarówno entuzjastyczne, jak i lekceważące) komentarze wśród internautów. 

2005: wrocławska policja ustala, że kilka dni po zaginięciu Dariusza Janiszewskiego jego telefon został wystawiony na internetowej aukcji, a sprzedawcą był Krystian Bala, który logował się na Allegro jako Chris B. (tożsamość głównego bohatera jego powieści). Dowódca ekipy śledczej wyznaje: „Każdy z nas przeczytał książkę, wyszukując elementy wspólne z morderstwem. Było ich sporo” [Barriga 2015]. Metoda skrępowania ciała przypomniała śledczym fragment powieści: „Wyciągnąłem spod łóżka nóż i sznur, jak wyciąga się obrazkową historię dla dzieci, by uśpić je bredniami o tym co za lasami i za górami. Zacząłem rozwijać fabułę sznura i dla uczynienia jej bardziej interesującą wiązałem pętlę”. Powieść Amok staje się zbiorem pomocnych (choć niewystarczających) poszlak. 

Luty 2007: przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu rozpoczyna się proces poszlakowy Krystiana Bali; zostaje on oskarżony o zabójstwo Dariusza Janiszewskiego, którego podejrzewał o romans z byłą żoną. Psychologowie z krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych powołani jako eksperci ocenili, że „treść książki nie zawiera elementów odnoszących się do zabójstwa Dariusza J.”. Wskazali jednak na liczne podobieństwa między autorem i bohaterem – m.in. w danych biograficznych, środowisku społecznym, cechach obu osobowości oraz w sposobach reagowania na różne sytuacje. Biegli dopatrzyli się też podobieństw w „drugorzędnych szczegółach” dotyczących zbrodni – to np. spędzanie czasu z ofiarą przed jej uśmierceniem, przygotowanie pętli ze sznura oraz sprzedaż w internecie przedmiotów związanych z zabójstwem. Według prokurator Bogumiły Fiuto oskarżony w Amoku zawarł metaforyczny opis własnej zbrodni: „Zdaniem śledczych autor powieści uprowadził, więził, głodził i bił swoją ofiarę. Skrępował przy pomocy liny w tzw. nietypową kołyskę, w sposób uniemożliwiający pływanie, ogłuszył i wrzucił do rzeki Odry” [Barriga 2015]. W związku z procesem książka zostaje wycofana z oficjalnej sprzedaży. 

5 września 2007: wrocławski Sąd Okręgowy skazuje Krystiana Balę na 25 lat pozbawienia wolności za zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem. Wyrok przewiduje możliwość ubiegania się o skrócenie kary po 20 latach. W osobnym orzeczeniu Sąd skazuje Balę za kradzież telefonu komórkowego ofiary. Bala składa wniosek apelacyjny. 

20 grudnia 2007: Wrocławski Sąd Apelacyjny przychyla się do wniosku oskarżonego i kieruje do ponownego rozpatrzenia zarzuty zabójstwa i kradzieży telefonu.

18 grudnia 2008: Sąd Okręgowy we Wrocławiu ponownie uznaje Krystiana Balę winnym zabójstwa Dariusza Janiszewskiego i kradzieży jego telefonu. Skazuje oskarżonego na karę łączną 25 lat pozbawienia wolności. Bala ponownie składa wniosek apelacyjny. 

13 maja 2009: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu utrzymuje w mocy wyrok 25 lat pozbawienia wolności. Oskarżony kieruje do Sądu Najwyższego wniosek o kasację wyroku. 

12 maja 2010: Sąd Najwyższy oddala kasację od prawomocnego wyroku – od tej decyzji nie przysługuje środek odwoławczy. 

Inspiracje

2013: ukazuje się inspirowana historią Krystiana Bali powieść Koma autorstwa Aleksandra Sowy. 

12 października 2016: premiera inspirowanego historią Krystiana Bali i jego książką Amok  filmu fabularnego True Crimes (Prawdziwe zbrodnie) w międzynarodowej obsadzie (m.in. Jim Carrey, Robert Więckiewicz, Zbigniew Zamachowski, Agata Kulesza, Charlotte Gainsbourg).

23 marca 2017: premiera filmu Amok w reżyserii Kasi Adamik. W roli Krystiana Bali występuje Mateusz Kościukiewicz.

BIBLIOGRAFIA:

 

Barriga Tamara, Miał zabić. Napisał książkę o zbrodni. Powstaną o tym dwa filmy w gwiazdorskiej obsadzie, tvn24.pl, 1.11.2015, https://tvn24.pl/polska/napisal-ksiazke-zostal-skazany-za-morderstwo-nakreca-o-nim-dwa-filmy-ra590417-ls3316695 [dostęp: 30.06.2024]. 

 

Czajkowska Agnieszka, Amok, ostatni rozdział, Wyborcza.pl, 6.09.2007, https://wyborcza.pl/7,87648,4464677.html [dostęp: 10.09.2024].

 

Pastuszko Katarzyna, Pisarz czy morderca [cykl artykułów poświęconych sprawie Krystiana Bali], „Angora”, marzec-wrzesień 2007, https://www.marhan.pl/czytelnia3/198-pisarz-czy-morderca [dostęp: 30.06.2024].

 

Wizner Bartosz, Autor powieści kryminalnej okazał się mordercą, „Na sygnale”, 31.12.2012, https://nasygnale.pl/autor-powiesci-kryminalnej-okazal-sie-morderca/ [dostęp: 30.06.2024].